Nông dân tham quan mô hình giảm lượng giống gieo sạ tại xã Nhơn An (TX An Nhơn)

Nhằm từng bước làm thay đổi tập quán sạ dày của nông dân trong khu vực Nam Trung bộ, đưa SX lúa đạt hiệu quả kinh tế, vụ HT 2016, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia và Viện KHKT nông nghiệp duyên hải Nam Trung bộ đã phối hợp xây dựng mô hình giảm lượng giống gieo sạ trong SX lúa từ 120 - 140 kg/ha xuống còn 80 kg/ha tại Bình Định.

Mô hình được triển khai tại xã Nhơn An (TX An Nhơn) với 30 hộ nông dân tham gia. Hộ tham gia mô hình được hỗ trợ 100% giống, 30% phân bón và thuốc BVTV. Giống lúa được chọn để xây dựng mô hình là ĐV 108 với lượng giống gieo sạ 80kg/ha, tương đương 4 kg/sào (500m2).
 

Theo ông Nguyễn Đức Thọ, Trưởng Bộ môn Chuyển giao công nghệ và khuyến nông (Viện KHKT nông nghiệp duyên hải Nam Trung bộ) làm đất và vệ sinh đồng ruộng là các công đoạn quan trọng khi thực hiện mô hình. Ruộng được dọn sạch cỏ dại và tàn dư sâu bệnh, cày đất phơi ải là biện pháp kỹ thuật giúp cho lúa phát triển tốt, đồng thời tránh được ngộ độc hữu cơ cho cây lúa ở giai đoạn sau, góp phần làm ổn định năng suất.
 

“Làm đất nhuyễn, bằng phẳng, đánh đường nước kỹ sẽ hạn chế tối đa nước đọng trên mặt ruộng sau khi sạ, tạo điều kiện cho hạt giống mọc tốt ngay từ đầu, tránh thất thoát, hư hỏng hạt giống nhằm bảo đảm tỷ lệ mọc mầm cao. Bên cạnh đó, thuận lợi cho việc sử dụng thuốc trừ cỏ tiền nẩy mầm, và áp dụng kỹ thuật rút nước ở các giai đoạn của cây lúa sau này”, ông Thọ nói.
 

Xưa nay, nông dân địa phương có tập quán sử dụng nhiều giống trong SX lúa, từ 120 - 140 kg/ha, nên khi áp dụng quy trình SX mới với lượng giống được sử dụng chỉ còn 80 kg/ha, giảm 30 - 40% lượng giống đã khiến bà con bỡ ngỡ. Nhưng nhờ trước khi gieo sạ đã được cán bộ tập huấn kỹ thuật kỹ lưỡng theo kiểu "cầm tay chỉ việc" nên nông dân đã vượt qua được bỡ ngỡ ban đầu.

Theo những nông dân trực tiếp tham gia mô hình, áp dụng quy trình SX mới tiết kiệm được lượng nước tưới, phân bón, thuốc BVTV nhưng năng suất và hiệu quả kinh tế được nâng cao.
 

Theo ông Đoàn Tuấn Sỹ, Phó phòng Kinh tế TX An Nhơn, qua thực tế SX cho thấy, áp dụng gieo sạ 80kg giống/ha không làm thay đổi thời gian sinh trưởng của cây lúa. Chiều cao cây lúa trong và ngoài mô hình không có sự chênh lệch đáng kể, dao động từ 109,7 - 110,5cm. Về chiều dài bông, ở mật độ gieo sạ 80kg/ha lúa bông lúa dài hơn 2cm so với mật độ gieo sạ 120 kg/ha. Cây lúa trong mô hình nhờ mật độ gieo sạ giảm cùng với chế độ bón phân cân đối nên không bị đổ ngã so với ruộng đối chứng.
 

“Đặc biệt, với lượng giống gieo sạ thích hợp 80 kg/ha, không những cây lúa sinh trưởng phát triển tốt mà còn hạn chế được sự phát sinh của các đối tượng sâu bệnh gây hại; đặc biệt là bệnh thối thân, thối bẹ, sâu cuốn lá và rầy nâu. Số hạt chắc/bông của ruộng trong mô hình vượt hơn 8 hạt/bông, tăng 7,6% so với mật độ sạ đối chứng; tỷ lệ lép cũng thấp hơn, chỉ 10,3%, trong khi đó tỷ lệ lép của ruộng đối chứng cao đến 14,2%”, ông Sỹ phân tích.
 

Theo tính toán của nông dân, với năng suất 70,4 tạ/ha, tổng thu nhập của ruộng trong mô hình đạt hơn 42 triệu đồng/ha, trong khi đó ruộng SX đại trà đạt năng suất 68,5 tạ/ha, tổng thu 41,1 triệu đồng/ha, chênh lệch 1.140.000 đồng/ha. Tuy nhiên, trong quá trình SX, ruộng trong mô hình đã tiết kiệm được một số chi phí như vật tư, công lao động… nên lãi ròng giữa ruộng mô hình và ruộng SX đại trà lớn hơn khoản chênh lệch năng suất; ruộng trong mô hình cho lãi ròng đạt hơn 23,6 triệu đồng/ha, cao hơn gần 3 triệu đồng/ha so với ruộng SX đại trà, lợi nhuận cao hơn khoảng 25%.