Để bảo vệ môi trường biển, cộng đồng cần tích cực hưởng ứng phong trào chống rác thải nhựa nhằm hạn chế ô nhiễm

Theo ước tính của Liên hợp quốc, mỗi năm con người thải ra khoảng 300 triệu tấn rác thải nhựa, trong đó có 80 triệu tấn trôi ra các đại dương; 80% rác thải nhựa đại dương trên toàn cầu có nguồn gốc hoạt động trên đất liền. Ước tính đến năm 2050 có đến 12 tỷ tấn rác thải nhựa sẽ làm ô nhiễm đại dương.


Năm 2019, nhóm các nước kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) đã nhất trí thiết lập một khuôn khổ quốc tế giảm tình trạng ô nhiễm rác thải nhựa ra đại dương.


Tại Australia, mỗi năm có khoảng 1 triệu con chim và hơn 100.000 động vật sống ven bờ biển bị thương hoặc bị chết do bị mắc kẹt các loại bao bì bằng nhựa, hoặc hít phải vi hạt nhựa trong quá trình kiếm ăn. Hiện các quốc gia ở Đông Nam Á đang đương đầu với vấn đề rác thải nhựa liên tục gia tăng.


Theo Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam, tại vùng các biển nước ta, lượng rác thải nhựa, túi nilon dùng một lần thải ra môi trường đang là nguyên nhân chính gây ô nhiễm môi trường biển đảo gần bờ và xa bờ.


Ô nhiễm môi trường do rác thải, rác thải nhựa không những làm mất đi vẻ đẹp vốn có của cảnh quan trên bờ và cảnh quan ven biển, mà còn là nguyên nhân tác động xấu làm suy giảm các chất khoáng của đất, tàn phá hệ sinh thái tự nhiên ven biển, hải đảo; làm nghèo kiệt các loài sinh vật sống ven biển, các rạn san hô, các bãi cỏ biển, đồng thời gây ảnh hưởng đến sức khỏe của cư dân sống ven biển, kể cả khách du lịch.


Rác thải nhựa dùng một lần tràn lan ra vùng ven biển và ra biển dẫn đến các loài cá, tôm... ăn phải rác thải và rồi chính con người lại ăn các hải sản dẫn đến nguy cơ con người mắc phải các bệnh: Tiêu hóa, hô hấp, ung thư.


Theo ước tính, mỗi một hộ gia đình Việt Nam nói chung và vùng ven biển nói riêng mỗi tháng sử dụng khoảng 1 kg túi nilon, đặc biệt tại các thành phố lớn như: Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh.


Do đó, để loại bỏ dần dần thói quen dùng túi nilon sử dụng một lần, cần sự ý thức của từng người dân và cả cộng đồng, nhất là những doanh nghiệp thủy hải sản, người buôn bán các chợ, cửa hàng ven biển chuyển sang sử dụng các đồ dùng thân thiện với môi trường làm bằng tre, mây, lá chuối, lá sen, lá bàng...


Nguồn thải rác thải nhựa ở các vùng ven biển và đại dương chủ yếu đến từ đất liền đổ ra biển theo các cửa sông.


Bên cạnh đó, các mảnh vụn nhựa từ các dòng hải lưu, từ bao bì thực phẩm bằng nhựa mà khách du lịch, cộng đồng dân cư sinh sống ở vùng ven biển vứt bỏ cũng trôi dạt ra biển.


Ngoài ra, rác thải nhựa, kể cả các mảnh lưới đánh cá bị vứt bỏ trên các cây rừng ngập mặn, lâu ngày cũng ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự khỏe mạnh của thực vật rừng, động vật sống trong rừng ngập mặn, làm xấu cảnh quan ven biển, làm ảnh hưởng đến rạn san hô, thảm cỏ biển.


Tác hại của ô nhiễm môi trường của rác thải nhựa ở vùng biển của Việt Nam đang ngày càng nghiêm trọng nên rất cần sự hưởng ứng tích cực của cộng đồng trong phòng chống rác thải nhựa.


Đặc biệt là việc hưởng ứng một cách chủ động, tăng cường tuyên truyền, vận động thực hiện các chính sách của Đảng, các chiến lược, kế hoạch hành động quốc gia của Chính phủ, của Bộ Tài nguyên và Môi trường về chống rác thải nhựa, túi nilon dùng một lần.


Nhằm nâng cao ý thức của mỗi người dân cũng như cộng đồng trong phòng chống rác thải nhựa ra biển, cần thực hiện đồng bộ các giải pháp.


Trước hết, cộng đồng cần hưởng ứng tích cực phong trào chống rác thải nhựa mà Thủ tướng Chính phủ đã phát động nhằm ngăn ngừa, hạn chế mức độ gia tăng ô nhiễm môi trường trên đất liền, vùng ven biển do rác thải nhựa, túi nilon.


Xây dựng và hoàn thiện khung pháp lý, tăng cường kiểm soát, ngăn chặn những hành vi khai thác, sử dụng bừa bãi tài nguyên biển, phá hoại cảnh quan, gây ô nhiễm môi trường biển bởi các công nghệ lạc hậu (đánh mìn, kích điện, các loại lưới có kích cỡ nhỏ), khai thác cạn kiện các loài sinh vật biển.


Phát huy vai trò trách nhiệm của cộng đồng địa phương, các tổ chức chính trị, xã hội trong việc nâng cao ý thức giữ gìn môi trường biển luôn sạch đẹp, nhất là các cộng đồng sinh sống ven biển.


Thực tế là không ai giữ được biển, ven biển sạch bằng những cộng đồng sinh sống, sinh cơ lập nghiệp tại vùng ven biển, bởi họ là những người được hưởng lợi trực tiếp hoặc gián tiếp từ các dịch vụ của hệ sinh thái biển.


Tuyên truyền nâng cao ý thức trách nhiệm của cộng đồng ở 28 tỉnh, thành phố ven biển. Khơi dậy lòng tự hào không chỉ có các cảnh quan biển đảo đẹp, thơ mộng của mỗi vùng mà còn có nguồn tài nguyên thiên nhiên, tài nguyên đa dạng sinh vật biển, làm nền tảng phát huy sức mạnh của toàn thể nhân dân sống, mưu sinh vùng ven biển, kể cả khách du lịch.


Đồng thời kết nối với hệ sinh thái trí tuệ nhân tạo để tập trung phát triển kinh tế, khai thác sử dụng thông minh các dạng tài nguyên biển, bảo vệ bờ biển xanh, sạch, không có rác thải, rác thải nhựa dùng một lần.


Cần phát huy nét văn hóa tốt đẹp của cư dân vùng biển trong ứng xử với môi trường biển; nói không với rác thải, rác thải nhựa, đồ nhựa dùng một lần để cảnh quan môi trường biển luôn xanh – sạch – đẹp.