Những ao nuôi tôm ứng dụng công nghệ cao cho hiệu quả bất ngờ ở Bà Rịa- Vũng Tàu. Ảnh: MS

Gia tăng thu nhập 

Chúng tôi tìm đến vùng nuôi tôm ứng dụng công nghệ cao phường 12, TP Vũng Tàu, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (BR-VT) đúng thời điểm một số ao tôm sú đang bắt đầu thu hoạch. Tại khu vực này, ông Lê Quang Hùng, ở khu phố 4, là hộ dân nhiều năm liền thành công với mô hình nuôi tôm ứng dụng CNC trên ruộng muối.

Dẫn chúng tôi đi tham quan ao nuôi tôm sú nhà mình, ông Hùng vui vẻ chia sẻ: “Tôi đã nuôi tôm sú hơn chục năm qua và đến nay chưa bỏ vụ nào. Trước đây, tôi đã từng phải bỏ nghề làm muối để chuyển sang nuôi thủy sản và sau đó gắn bó sống chết với con tôm sú. Cuộc sống của gia đình tôi cũng khá hơn, mấy đứa con đang học đại học cũng đều nhờ vào những ao nuôi tôm này đấy!”.   

Theo ông Hùng, thời gian đầu nhờ được Trung tâm Khuyến nông - Khuyến ngư tỉnh chuyển giao kỹ thuật, ông bắt đầu làm quen với nghề nuôi tôm sú. Thay vì đến mùa mưa, ruộng muối phải bỏ hoang, ông đã tận dụng để triển khai nuôi tôm trên 2.700 m2 ruộng muối. Lúc đầu, cứ mùa nắng ông làm muối, đến mùa mưa lại nuôi tôm.

Ngay vụ đầu tiên, gia đình ông đã thu lãi gần 20 triệu đồng. Thấy nuôi tôm cho hiệu quả kinh tế cao hơn làm muối, ông Hùng thuê thêm đất ruộng để đầu tư mở rộng diện tích nuôi theo mô hình quảng canh cải tiến rồi đến nuôi bán thâm canh.

Năm 2018, ông Hùng quyết định đầu tư cải tạo mô hình nuôi tôm sú thâm canh và ứng dụng công nghệ cao trên diện tích 1,5 ha, trong đó ao trực tiếp nuôi (khoảng 1 ha) và nuôi luân canh trên ruộng muối, mỗi năm gia đình ông thu về trên dưới 1 tỉ đồng.

Ông Hùng cũng cho biết thêm, đầu tư nuôi tôm ứng dụng công nghệ cao lót vải bạt, ôxy, máy móc thiết bị đầy đủ sẽ cho hiệu quả kinh tế cao gấp nhiều lần so với nuôi ao đất và nuôi truyền thống. Hơn nữa, nuôi tôm ứng dụng công nghệ cao ít bị rủi ro và thời vụ có thể nâng từ 2-3 vụ/năm.

Tuy nhiên, việc đầu tư cho quy trình đòi hỏi rất nghiêm ngặt. Các ao phải xây dựng thiết kế lót vải bạt xung quanh bờ và đáy ao, làm hố xi phông đáy, sử dụng lưới lan để che, hệ thống cung cấp ôxy được thiết kế bằng các giàn quạt nước và máy nén khí truyền qua hệ thống ống nhựa được lắp sẵn ở đáy ao...

Nhớ lại thời điểm khoảng 10 năm trước, ông Hùng kể: Khu vực này trước đây chủ yếu là ruộng muối, ông và bà con ở đây chỉ biết gắn bó với nghề làm muối, cuộc sống quanh năm cơ cực. Tuy nhiên, từ khi con tôm sú xuất hiện đã làm thay đổi phận đời diêm nghiệp như ông.

Từ đó, ông vận động bà con học hỏi kỹ thuật chuyển dần sang nuôi tôm và đã phát triển tới gần 100 ha, với hơn 70 hộ tham gia. Đồng thời, nhiều dịch vụ nuôi trồng thủy sản cũng theo đó phát triển khá rầm rộ.

Nhìn quy cách ông Hùng nuôi tôm mới nhận thấy tư duy và tâm huyết của ông với nghề nuôi thủy sản rất bài bản. Từ lịch thả con giống, đến giờ giấc cho tôm ăn, kiểm tra định kỳ theo dõi bệnh tôm và kích cỡ con tôm lớn để chủ động căn chuẩn liều lượng thức ăn cũng như ngày xuất bán. Tất cả đều được ông ghi chép nhật ký rất đầy đủ và thể hiện công khai trên tấm bảng treo trong lán trại ven ao nuôi.    

Việc duy trì mô hình nuôi tôm sú đến nay với ông Hùng không chỉ là yếu tố kinh tế, mà còn là tâm huyết muốn phát triển thành vùng nuôi thủy sản công nghệ cao trên nền đất muối hoang hóa. “Nếu biết kết hợp giữa làm muối vào mùa nắng và nuôi tôm trong mùa mưa, người nông dân sẽ có thu nhập khá và ổn định”, ông Hùng nói.

Hướng đi đột phá

Theo Chi cục Thủy sản tỉnh BR-VT, điều khó khăn nhất đối với nghề nuôi tôm sú hiện nay là môi trường rất xấu, liên tục thay đổi.

Do đó, khắc phục yếu tố bất lợi về môi trường nuôi là yếu tố quyết định để tồn tại với nghề nuôi tôm sú. Kết quả quan trắc môi trường khu vực trong thời gian qua cho thấy các chỉ số kim loại nặng, chỉ số BOD đều cao gấp nhiều lần điều kiện cho phép.

Do đó, để nuôi được tôm sú, các hộ nuôi phải chấp nhận dành 1/3 diện tích ao nuôi để làm ao lắng xử lý nước (lắng lọc hữu cơ, ổn định môi trường, diệt khuẩn) trước khi cấp cho ao nuôi. Ngoài ra, mỗi năm chỉ nuôi 1 vụ vào thời điểm thuận lợi nhất (thường từ tháng 3 đến tháng 7 âm lịch) và chỉ nuôi mật độ từ 15 – 20 con/m2.

Ông Đào Ngọc Tuấn ở khu phố 4, phường 12, một người nuôi tôm sú và tôm thẻ chân trắng trên ruộng muối vào mùa mưa cho biết: “Gia đình tôi đã 2 đời chỉ có nghề làm muối. Mấy năm nay, muối liên tục rớt giá, đời sống khó khăn. Thấy nhiều bà con nuôi thử nghiệm tôm trên chân ruộng muối vào mùa mưa thắng lớn, tôi và gia đình mạnh dạn nuôi thử nghiệm. Nhờ vừa nuôi, vừa học hỏi kinh nghiệm, tôi đã thành công”.

Theo ông Tuấn, hiện nay với 1,5 ha diện tích ruộng, mùa khô gia đình ông vẫn sản xuất muối, mùa mưa lại bắt đầu xử lý nền, xử lý rong rêu, diệt khuẩn cho ao nuôi để nuôi tôm. Để nuôi tôm trên ruộng muối thành công, khâu quan trọng nhất là xử lý nền cho ao nuôi và con giống tôm. Vụ tôm vừa rồi, sau khi trừ chi phí gia đình ông thu về khoảng gần 100 triệu đồng.

Hiện nay, nhiều bà con ở phường 12, thành phố Vũng Tàu nuôi tôm trên ruộng muối áp dụng tiến bộ kỹ thuật vào việc xử lý nền ruộng muối, giúp cho việc nuôi tôm vào mùa mưa đạt năng suất, chất lượng cao.

Điển hình là mô hình của gia đình ông Nguyễn Văn Sơn có quy mô 5.000 m2/5 ao, với 100.000 con tôm giống. Sau gần 4 tháng nuôi, trọng lượng tôm đã đạt 40 con/kg, năng suất bình quân đạt 1,5 tấn. Sau khi trừ chi phí, lợi nhuận đạt trên 100 triệu đồng/ao.

Trao đổi với Báo NNVN, ông Nguyễn Đức Hoàng, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản tỉnh cho biết: “Trước đây, nhiều hộ làm muối tại phường 12 chỉ làm được vào mùa khô, các tháng còn lại ruộng muối phải bỏ hoang. Do đó, một số bà con đã mày mò tự làm mô hình nuôi tôm trên ruộng muối vào mùa mưa nhưng tỷ lệ thành công không cao. Năm 1999, Trung tâm Khuyến nông - Khuyến ngư tỉnh đã xây dựng mô hình nuôi tôm sú công nghiệp và ứng dụng công nghệ cao để bà con học thêm nghề mới”.

Theo đánh giá của ông Hoàng, đây thực sự là một mô hình nuôi trồng thủy sản bền vững tại Bà Rịa- Vũng Tàu, là hướng đi đúng đắn. Đồng thời, nhờ thành công với mô hình này, giúp diêm dân cải thiện cuộc sống, nâng cao thu nhập.

Theo Sở NN-PTNT tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu, với tiềm lực hiện có, ngành nông nghiệp tỉnh phấn đấu trong thời gian tới, có 80% sản phẩm nuôi trồng thủy sản được quản lý theo mô hình VietGAP; giảm dần diện tích nuôi tôm thâm canh và bán thâm canh; thực hiện nuôi quảng canh cải tiến, nuôi sinh thái; ổn định diện tích nuôi tôm sú và tôm thẻ chân trắng, hướng đến ứng dụng cao vào sản xuất, nuôi trồng thủy sản để tăng năng suất, bảo đảm an toàn thực phẩm, giảm sử dụng các hóa chất kháng sinh cấm vào quá trình nuôi. Một số khu nuôi tôm nước lợ cũng đang được tỉnh đầu tư xây dựng hệ thống kênh cấp nước mặn và kênh thoát nước riêng để phục vụ cho nuôi trồng thủy sản.

“Nhiều người chỉ thất bại vài vụ đã cho rằng không thể nuôi được con tôm nữa và bỏ nghề luôn. Việc nuôi tôm có thành công và cũng có thất bại, điều quan trọng là người nuôi phải tìm hiểu sâu về kỹ thuật công nghệ cao và chủ động quản lý tốt môi trường ao nuôi. Làm tốt điều đó sẽ giúp người nuôi có niềm tin vào sự thành công của mỗi vụ nuôi”, ông Hùng chia sẻ.