Ô nhiễm không khí gây ảnh hưởng đến phổi, da và tăng nguy cơ ung thư đối với con người

Hiện nay, ô nhiễm không khí được cho là hiểm họa thứ 4 đe dọa sức khỏe con người, chỉ sau các hiểm họa khác như bệnh cao huyết áp, chế độ ăn uống và hút thuốc.


Ô nhiễm không khí là nguyên nhân chính khiến gần 9 triệu người trên thế giới tử vong, trong đó có tới 92% số người thiệt mạng ở các nước có thu nhập thấp và trung bình. Đây là báo cáo của các nhà khoa học thuộc tổ chức phi chính phủ Pure Earth đăng trên tạp chí The Lancet ngày 20/10.


TSP, CO, SO2, NOx là những chất ô nhiễm không khí phổ biến, thường phát sinh từ hoạt động giao thông vận tải. Với tốc độ tăng trưởng kinh tế vượt bậc, lượng chất ô nhiễm độc hại thải vào môi trường không khí ngày càng tăng.


Tác hại của ô nhiễm không khí đối với sức khỏe con người là vô cùng nghiêm trọng. Ô nhiễm không khí: Gây vô sinh ở nam giới; ảnh hưởng đến não, ảnh hưởng tới sức khỏe tim; làm tăng nguy cơ ung thư; tăng nguy cơ tiểu đường; ảnh hưởng đến phổi; gây tổn thương da và gây ra nhiều tác hại khác.


Nghiên cứu của Viện Chiến lược Chính sách Tài nguyên và Môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường) cho thấy có 2 nguồn gốc sinh ra ô nhiễm không khí là tự nhiên và con người, trong đó tác nhân do con người gây ra gồm các hoạt động về giao thông vận tải, sản xuất công nghiệp, xây dựng, sinh hoạt dân sinh, nông nghiệp và làng nghề, xử lý chất thải.


Ô nhiễm khí là nguyên nhân chính gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người ở các nước đang phát triển và phát triển. Theo số liệu thống kê của Bộ Y tế, những năm gần đây, các bệnh về đường hô hấp có tỷ lệ mắc cao nhất trên toàn quốc và một trong các nguyên nhân là ô nhiễm không khí. Bên cạnh những tác động lên sức khỏe con người, kinh tế - môi trường, ô nhiễm không khí còn gây ra những vấn đề toàn cầu gồm: sự suy giảm tầng ozon, sự ấm lên của khí quyển, lắng đọng axit...


Theo đánh giá chung về chất lượng môi trường không khí, Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh là những đô thị bị ô nhiễm không khí cao nhất trong cả nước do chịu sức ép lớn từ các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội. Một số tỉnh, thành phố có hoạt động phát triển công nghiệp mạnh, lâu đời như Quảng Ninh, Thái Nguyên, Đồng Nai... cũng đã bị ô nhiễm không khí.


Trong ô nhiễm môi trường không khí tại các đô thị, ô nhiễm không khí do bụi vẫn là vấn đề nổi cộm. Ô nhiễm bụi diễn biến theo quy luật, đặc biệt tại khu vực đô thị tăng cao vào các giờ cao điểm. Ô nhiễm không khí tại các làng nghề so với giai đoạn trước không những không giảm mà còn có xu hướng gia tăng.


Để giảm ô nhiễm không khí, cần rà soát lại các quy định pháp luật liên quan đến ô nhiễm không khí để kịp thời điều chỉnh và sửa đổi, đáp ứng nhu cầu thực tiễn đối với quản lý môi trường không khí, đặc biệt là ở các khu vực đô thị, khu công nghiệp, làng nghề. Đối với những ngành, lĩnh vực có phát thải gây ô nhiễm không khí cao như giao thông vận tải, xây dựng, khu vực làng nghề và khu vực xử lý chất thải cần có sự quản lý chặt chẽ. Đồng thời có những cơ chế chính sách phù hợp nhằm hạn chế phát thải gây ô nhiễm không khí; khuyến khích các công nghệ nhằm giảm thiểu ô nhiễm không khí.


Bên cạnh đó, cần thiết phải có những nghiên cứu và xây dựng chính sách phù hợp, nhằm hạn chế những tác hại đối với sức khỏe cộng đồng, góp phần làm giảm thiểu tác hại ảnh hưởng tới biến đổi khí hậu. Trong đó, khẩn trương nghiên cứu để ban hành một đạo luật về kiểm soát ô nhiễm không khí với những quy định chi tiết để khắc phục những bất cập nêu trên.


Mặt khác, cần xây dựng cơ chế thực thi pháp luật nghiêm minh, quy định rõ trách nhiệm, nghĩa vụ của các bên, mà trước tiên là trách nhiệm quản lý nhà nước. Đồng thời, tăng cường thông tin tuyên truyền và nâng cao nhận thức đối với người dân và doanh nghiệp về tác hại của ô nhiễm không khí, qua đó nâng cao nhận thức và ý thức trách nhiệm của người dân và doanh nghiệp trong bảo vệ môi trường không khí.