Người dân xã Hoài Hương (huyện Hoài Nhơn, Bình Định) đào giếng, vét nước để chống hạn cho lúa.

Hàng nghìn ha lúa chết cháy

Tại nhiều xã của huyện Hoài Ân (Bình Định), nắng nóng những ngày qua đã khiến 860ha cây trồng bị khô hạn, trong đó có gần 200ha lúa đã bị chết khô hoặc thiếu nước nghiêm trọng; trên 420ha lúa và các loại hoa màu không đảm bảo nước tưới đến cuối tháng 7. Trong khi đó, nhiều chân ruộng đã nứt chân chim, lúa mới sạ khác cũng đang chết dần vì không thể cứu vãn, diện tích khô hạn tập trung chủ yếu tại các xã Ân Hảo Tây, Ân Tín, Ân Hữu, Ân Đức.

Theo ông Võ Duy Tín - Phó Trưởng phòng NNPTNT huyện Hoài Ân, đến nay hầu hết các hồ chứa nước lớn trên địa bàn huyện đã cạn trơ đáy nên hạn hán không chỉ ảnh hưởng tới cây trồng mà cả nước sinh hoạt. UBND huyện Hoài Ân vừa phải trích ngân sách hàng tỷ đồng để triển khai các biện pháp cấp bách chống hạn. Hiện, 66 trạm bơm chuyên dụng phải hoạt động hết công suất để tìm nguồn nước giải cứu các ruộng lúa chết cháy.

“Qua theo dõi khoảng 15 năm trở lại đây, chúng tôi nhận thấy năm nay tình hình hạn hán gay gắt nhất, nguồn nước ở các sông suối nhỏ hầu như đều bị cắt đứt. Huyện đã tập trung chỉ đạo công tác chống hạn rất quyết liệt, bằng mọi biện pháp như sử dụng các trạm bơm điện, trạm bơm dầu và lắp đặt một số trạm bơm dã chiến để tận dụng các ao đìa, sông suối nhỏ để có nguồn nước” - ông Tín nói. 

Tại cánh đồng lúa thôn Nhận An Đông, xã Hoài Hương (huyện Hoài Nhơn) lúc 12 giờ trưa, trời nắng như đổ lửa nhưng gia đình nông dân Trần An Diêm vẫn đang hì hục đào  giếng với hy vọng có nước tưới cho mấy sào lúa đang đến kỳ trổ bông.

Theo ông Diêm, gần một nửa diện tích lúa ở khu vực này đã bị chết cháy do không có nước, phải cắt cho trâu bò ăn. Tiếc của, tiếc công vì lúa chỉ 30 ngày nữa là có thể thu hoạch, 4 gia đình đã góp 6 triệu đồng để thuê khoan giếng lấy nước tưới, với hy vọng cứu được chừng nào hay chừng đó.  

“Bây giờ nhiều khu vực đã cạn khô, nước ở đập dâng sông Lại Giang thì không thể tới đây. Tiếc công sức cày cấy, chúng tôi phải bỏ tiền đóng giếng cứu hạn thôi, chứ không thì đồng chết cháy” - ông Diêm nói.

Theo Sở NNPTNT tỉnh Bình Định, toàn tỉnh có 165 hồ chứa thủy lợi nhưng 140 hồ đã cạn nước, dung tích nước 25 hồ chứa còn lại chỉ đạt 24% thiết kế. Trong khi đó, nắng nóng liên tục đã khiến 11.445ha lúa vụ thu thiếu nước. Dù người dân đang dùng nhiều biện pháp chống hạn, song vẫn có khoảng 481ha lúa bị chết, còn lại 4.064ha (phải tưới từ 4-6 lứa nước nữa) tiếp tục chống hạn, nếu thời tiết nắng nóng và đến 30/7 vẫn không có mưa thì tổng diện tích lúa bị chết dự kiến tăng thêm 1.123ha.

Ông Trần Châu -  Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định cho biết: “Tình hình hạn hán đã xảy ra trên toàn tỉnh và ngay từ đầu năm, UBND tỉnh đã có chỉ đạo, yêu cầu Chủ tịch UBND các huyện nên vận động người dân chuyển đổi cây trồng. Căn cứ vào lượng nước thực tế từ đầu năm để tính toán, khoanh vùng lại. Vùng nào tưới chủ động, vùng nào phải chống hạn hoặc vùng nào không có nước thì để trống đất cho đỡ thất thoát về giống cũng như công làm đất”.

Vét nước cứu hoa màu

Tại Quảng Nam, những ngày này nắng nóng cũng đang kéo dài khiến nhiều ao, hồ cạn trơ đáy, dẫn đến tình trạng thiếu nước tưới tiêu và nước sinh hoạt cho người dân. Không chỉ ở miền núi và đồng bằng mà ở một số xã đảo trên địa bàn, người dân cũng phải thức trắng đêm canh từng giọt nước mới có nước sinh hoạt. 

Từ huyện Núi Thành ra Điện Bàn, đi đến đâu cũng thấy rất nhiều diện tích ruộng của người dân bỏ hoang vì thiếu nước, cây cối, hoa màu héo úa, chết khô, kèm theo đó là tình trạng nhiễm mặn cục bộ trên các sông. Một số người dân đang tranh thủ vét từng giọt nước trên ao, đầm đưa vào ruộng để cứu các diện tích lúa đang trổ đòng.

Nông dân Dương Văn Hiệu (Điện Bàn) cho biết: “Lúa đang trong thời gian làm đòng, trổ bông, nếu không đủ nước đưa vào ruộng chắc chắn hàng chục ha ở khu vực này khó có thể cứu vãn. Từ nay đến cuối vụ mùa, cần khoảng 3 - 4 đợt đưa nước vào ruộng nữa. Trong khi đó tình trạng nắng nóng vẫn kéo dài, ao hồ thì trơ đáy, e rằng chúng tôi sẽ bị mất trắng”.

Lãnh đạo ngành nông nghiệp tỉnh Quảng Nam cho biết, tổng diện tích sản xuất vụ hè thu trên địa bàn tỉnh năm nay khoảng 39.399ha, trong đó diện tích lúa 27.059ha, hoa màu 2.177ha, còn lại là nuôi trồng thủy sản. Do tình trạng nắng nóng kéo dài, dòng chảy trên các sông suối suy giảm nên tình trạng thiếu nước, khô hạn và nhiễm mặn đang diễn ra gay gắt. Toàn tỉnh có 17 hồ chứa vừa và lớn thì hiện 4 hồ có dung tích dưới 50-80% mức thiết kế, 13 hồ dung tích dưới 50%, tất cả 17 hồ chứa này đạt 153 triệu m3 nước. Đối với 56 hồ chứa do địa phương quản lý, đa số các hồ có mực nước xuống rất thấp, một số hồ thậm chí không còn nước để tưới, phải tận dụng nguồn nước khác như các mạch nước ngầm.