Ông Nguyễn Văn Phải, 57 tuổi, vốn là công nhân Công ty dịch vụ công ích quận 6 (TP HCM), về hưu nhận mỗi tháng 3,4 triệu đồng, phải chạy thêm xe ôm kiếm thêm thu nhập.

Ý kiến được chủ tịch công đoàn cơ sở một số công ty đóng ở Khu công nghệ cao (TP Thủ Đức) nêu tại cuộc đối thoại với Bảo hiểm xã hội TP HCM, sáng 9/5. Ông Lưu Kim Hồng, Chủ tịch công đoàn Công ty TNHH Nidec Việt Nam, đề xuất cần quy định mức lương hưu thấp nhất, căn cứ vào lương cơ sở hoặc lương tối thiểu vùng để tính toán tỷ lệ phù hợp. Với những người hưởng mức thấp cần được nâng lên cho bằng để đảm bảo được cuộc sống.

Theo ông Hồng, nhà nước có quy định lương tối thiểu (vùng I, ví dụ TP HCM là 4,68 triệu đồng) nhằm đảm bảo cho cuộc sống người lao động ở mức thấp nhất. Tuy nhiên, nhiều công nhân về hưu lương chỉ hai triệu đồng, chưa bằng một nửa lương tối thiểu, cuộc sống gặp nhiều khó khăn.

Lương hưu hàng tháng của người lao động cao hay thấp dựa vào mức tiền lương tháng để đóng bảo hiểm xã hội và thời gian đóng, tức tuân thủ nguyên tắc đóng – hưởng. Ông Hồng cho rằng chính sách cần vận dụng thêm nguyên tắc sẻ chia giữa người lương hưu cao vài chục hoặc cả trăm triệu đồng mỗi tháng và người nhận khoản tiền quá thấp, không đủ sống dù là mức tối thiểu.

"Khi đã có sự chia sẻ giữa các nhóm cần có quy định sàn lương hưu với mức hưởng tiệm cận với lương tối thiểu vùng", ông Hồng đề xuất. Khi người lao động nhìn thấy tuổi già được đảm bảo, ít nhất ở mức cơ bản nhất, họ sẽ tin tưởng và ở lại với hệ thống.

Tương tự, bà Phạm Thị Hồng Yến, Chủ tịch công đoàn Công ty TNHH Intel Products Việt Nam, nói lao động tham gia bảo hiểm xã hội để khi hết tuổi lao động được hưởng lương hưu là chính sách tốt. Bà luôn khuyến khích, động viên công nhân ở lại với hệ thống, không nên nghỉ việc để nhận trợ cấp một lần.

"Tôi còn làm một công thức tính để công nhân nhập lương của mình vào để xem lương hưu về sau", bà Yến nói. Tuy nhiên, dù rất cố gắng thuyết phục, song không ít trường hợp vẫn ưu tiên chọn bảo hiểm xã hội một lần. Trong nhiều lý do để công nhân rời hệ thống phải kể đến số tiền người lao động nhận được khi về hưu rất thấp, có trường hợp dưới hai triệu đồng.

Do vậy, nhà nước cần xem xét để xây dựng mức sàn lương hưu, có thể căn cứ vào lương tối thiểu vùng để tính mức phù hợp nhằm đảm bảo cuộc sống người lao động.Luật hiện hành quy định người lao động đủ tuổi nghỉ hưu trong điều kiện làm việc bình thường, đóng đủ 20 năm trở lên được hưởng lương hưu. Mức hưởng bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội và tương ứng với số năm đóng. Muốn hưởng mức tối đa 75%, lao động đóng 30-35 năm. Định kỳ lương hưu được điều chỉnh tăng dựa theo chỉ số giá tiêu dùng, tăng trưởng kinh tế. Người hưởng lương hưu được cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí.

TP HCM có hơn 222.000 người đang nhận lương hưu với mức hưởng trung bình mỗi tháng gần 6 triệu đồng. Có trường hợp hưởng rất cao với hơn 124 triệu đồng, nhưng có người chưa đến một triệu đồng. Hơn 45.000 người nhận lương hưu dưới 3,8 triệu đồng mỗi tháng, thua mức thu nhập chuẩn nghèo của thành phố. Nhóm thấp chủ yếu rơi vào công nhân do mức đóng thấp và thời gian tham gia ngắn.