Những năm gần đây, cây hồng xiêm xoài bắt đầu được bà con nông dân trên địa bàn tỉnh đưa vào trồng xen canh nhằm cải thiện kinh tế gia đình. Thời điểm tháng 2, tháng 3 âm lịch cũng là lúc những trái hồng xiêm xoài bắt đầu vào vụ chín. Hương vị ngọt ngào, thanh mát, mềm mịn của thứ quả vừa quen vừa lạ này được rất nhiều người tiêu dùng ưa chuộng.
 |
|
Cây hồng xiêm xoài được bà con nông dân trồng thử nghiệm tại xã Yên Nguyên (Chiêm Hóa). |
Hồng xiêm xoài là cây ăn quả mới “bén duyên” với những vùng đất đồi nông thôn. Đến với gia đình chị Bàn Thị Viện, thôn Đồng Vàng, xã Yên Nguyên (Chiêm Hóa) chúng tôi được biết đây là năm thứ 3 cây hồng xiêm xoài được trồng ở đất đồi nơi đây. Chị Viện chia sẻ: “Ban đầu gia đình chỉ trồng vài cây thử nghiệm. Thấy cây hợp đất, sinh trưởng và phát triển tốt, cho quả thơm ngon, đậm đà nên gia đình mới bắt đầu trồng nhân rộng. Quả khi vào mùa thường chín nhanh hơn các loại hồng xiêm bình thường khác, đặc biệt không sạn cát, không nhựa, vị thơm ngon, đậm đà nên cứ thu hái đến đâu là bán hết đến đó”. Hiện gia đình chị có 30 gốc hồng xiêm xoài. Trung bình mỗi cây hồng cho thu hoạch trên 30 kg quả, với giá bán 20 - 25 nghìn đồng/kg, gia đình chị thu lãi trên 18 triệu đồng mỗi vụ. Năm tới chị dự định nhân rộng thêm 50 gốc và trồng thử nghiệm thêm một số giống hồng xiêm khác như hồng Xuân Đỉnh, hồng xiêm Mexico…
Cây hồng xiêm xoài không quá khó chăm sóc, sinh trưởng và phát triển tốt ở vùng đất đồi ẩm, cây sai hoa và dễ đậu quả. Thế nhưng để có được những quả hồng to tròn, thơm ngon đậm đà khi vào mùa thì cần rất nhiều công sức từ khâu chăm sóc đến khi lựa quả già thu hái, dấm quả sao cho chín đều, ngọt thơm. Chị Nguyễn Thị Thu Hà, thôn 5, xã Tân Tiến (Yên Sơn) cho biết: “Hồng xiêm xoài không phải loại quả chín rộ vào cùng một lúc nên khi thu hoạch phải biết lựa chọn quả già và hái nhiều đợt khác nhau. Nếu hái phải quả non, hồng sẽ bị nhạt. Ngược lại, những quả già sẽ căng tròn đều, núm nhỏ, cuống dài. Khi chà tay lên vỏ có thể thấy lớp phấn dễ bong ra, để lộ ra lớp vỏ vàng mịn. Khi đạt độ chín, phần thịt bên trong sẽ lên lớp đường màu vàng cam, vị thơm ngon đậm đà. Thời tiết nắng, đất ráo sẽ cho quả ngọt hơn. Trời mưa nhiều sẽ khiến quả bị nứt và nhạt”. Gia đình chị Hà hiện có 100 gốc hồng xiêm xoài 5 năm tuổi, cây sản lượng tốt có thể cho 50 kg quả/vụ.
Hương vị của quả hồng xiêm xoài ngọt thanh, thơm mát như mùi đường đen. Quả hồng già sau khi hái sẽ được đem ngâm trong nước mát.
Người thu hái sẽ lau nhẹ nhàng từng quả cho phấn hồng bong ra rồi xếp gọn ở nơi thoáng mát cho ráo. Lần lượt từng quả sẽ được xếp trong chum, vại hoặc thùng kín có lót lá hoặc vải mềm, xung quanh đốt hương trầm. 2 ngày sau khi giấm, những quả hồng mềm tay là có thể ăn được. Chị Nguyễn Thu Trà, tổ 17, phường Tân Hà (TP Tuyên Quang) nói, hơn 5 năm công tác trong ngành y học cổ truyền, chị biết quả hồng xiêm không chỉ thơm ngon mà còn là một vị thuốc quý có lợi cho tiêu hóa. Quả hồng xiêm cũng giàu vitamin giúp hệ thần kinh phát triển và chống mỏi mệt nên chị thường chọn mua cho gia đình khi vào mùa.
Chị Phúc Thị Lan Hương, chủ cửa hàng OCOP Tâm Hương (TP Tuyên Quang) chia sẻ, quả hồng xiêm xoài được rất nhiều thực khách ưa chuộng bởi thơm ngon. Đặc biệt quả chỉ cần mềm tay là có thể ăn. Hương vị của quả đậm đà, không sạn chát, không có nhựa. Hầu hết hồng xiêm xoài bán tại cửa hàng OCOP Tâm Hương đều được lấy tại các vườn quy mô hộ gia đình ở Sơn Dương, Yên Sơn, Hàm Yên… Cây hồng được canh tác theo hướng hữu cơ, thu hái theo tiêu chuẩn nên đảm bảo an toàn khi đưa đến với người tiêu dùng.
Với đặc tính và ưu điểm thơm ngon, bổ dưỡng, quả hồng xiêm xoài được rất nhiều người tiêu dùng ưa chuộng. Việc trồng và chăm sóc cây hồng xiêm xen canh cũng đang mở ra hướng phát triển kinh tế mới cho bà con nông dân. Tuy nhiên, các địa phương cần mở rộng diện tích cây trồng theo quy hoạch, nâng cao chất lượng và đảm bảo đầu ra cho sản phẩm.